«پاداش مجاهد شهيد در راه خدا، بزرگتر از پاداش عفيف پاكدامني نيست كه قدرت گناه دارد و آلوده نمي‌گردد. همانا عفيف پاكدامن، فرشته‌اي از فرشته‌هاست» (نهج البلاغه، حكمت 474).

از آنجا كه خداوند به صورت فطري پاك بودن و حيا داشتن را به انسان الهام كرده , آدم و ذريه‌اش همواره در صدد داشتن پوشش و پاك زيستن برآمده‌اند. از سوي ديگر خداوند تاج كرامت را بر سر انسان نهاد و با كريمه «لقد كرمنا بني‌آدم» انسان ها را مورد لطف قرار داده و سرمايه و ابزار حفظ كرامت را در اختيارش قرار داد و راه را نيز به او نشان داد. و از طرفي انسان با غرائز دروني و عوامل از بيرون روبروست كه پيوسته وي را از جاده پاكي و كرامت منحرف ساخته و دور مي‌سازد. رعايت عفاف و حجاب در بهداشت روان افراد بسيار تاثير گذار است به طوري كه اضطراب و نگراني را كم كرده و موجب بالارفتن اعتماد به نفس اشخاص مي‌گردد.

حجاب امري ظاهري و در ارتباط با جسم است و عمل به اين امر ظاهري برخواسته از اعتقادات و باورهاي دروني افراد است و اما عفاف نوعي حجاب دروني است كه انسان را از گناه باز مي‌دارد. حفظ چشم، گوش، قلب و تمامي اعضاء و جوارح از هرنوع خطا و گناه عفاف است كه اين عفت و حجاب دروني، پوشش يا حجاب بيروني است. (در ماهيت لغوي، عفاف از ريشه عفت بوده به جنس خاص زن مربوط نبوده و پايه‌ي آن، خويشتن‌داري است،‌ و در معناي عرفي آن به مفهوم پارسايي، پرهيزكاري و پاكدامني مي‌باشد). عفاف حالتي نفساني است كه در آن قوه شهواني تحت حكومت عقل و ايمان رام است. به تعبيري حجاب، ميوه عفاف است و عفاف ريشه حجاب. برخي افراد ممكن است حجاب ظاهري داشته باشند، ولي عفاف و طهارت باطني را در خويش ايجاد نكرده باشند، اين گروه از حجاب تنها پوسته ظاهري بي‌معني دارند و از سوي ديگر كساني كه ادعاي عفاف كرده و با تعابيري همچون: من قلب پاكي دارم، خدايا با قلبها كار دارد، آدم بايد چشمش پاك باشد و ... بايد در قاموس انديشه خود نكته اساسي را بنگارد و آن اين است كه مگر مي‌توان رابطه بين ظاهر و باطن را ناديده انگاشت؟ ظاهر هم نشانه باطن است؛ چرا كه رنگ رخساره خبر مي‌دهد از سر ضمير. درون پاك، بيروني پاك مي‌پروراند و متانت در رفتار ظاهري و سنگيني در  انتخاب و پوشش از عفاف دروني خبر مي‌دهد گرايش به پوشش و عفاف، يك گرايش فطري در ميان زنان و مردان است. انسان‌هايي كه به ارزشهاي اخلاقي اعتقاد بيشتري داشته‌اند از پوشش كاملتري و متين‌تري استفاده كرده‌اند.

امام صادق (عليه السلام) مي‌فرمايند: بهترين عبادت،‌ عفت است. (كليني(بي‌تا) جلد3/ ص 125) و حضرت علي (علي السلام) مي‌فرمايند: عفت و پاكدامني سرچشمه تمام نيكي‌هاست.

در قرآن كريم از واژه عفت در دو معنا استفاده شده است گاه به معناي خود نگهداري و پاكدامني است (سوره نور آيه 60/ و آيه 32) و گاه به معنا قناعت آمده است.

بنابراين تفاوت بين حجاب و عفاف بين ظاهر و باطن است بين حجاب و پوشش ظاهري و عفت و بازداري باطني انسان تاثير متقابل است.

حرمت و عفت زن:

رهبر فرزانه انقلاب: «اين مسئله حجاب و محرم و نامحرم و نگاه كردن و نگاه نكردن، همه‌ي اين‌ها به خاطر آن است كه اين قضيه عفاف در اين ميان سالم نگهداشته شود. اسلام به مسئله عفاف زن اهميت مي‌دهد البت عفاف مرد هم مهم است. عفاف مخصوص زنان نيست، مردان هم بايد عفيف باشند منتها چون در جامعه، مرد به خاطر قدرت و برتبري جسماني مي‌تواند به زن ظلم كند و برخلاف تمايل زن رفتار نمايد لذا روي عفت زن بيشتر تكيه و احتياط شده است». (بيانات در همايش بزرگ خواهران در ورزشگاه آزادي به مناسبت جشن ميلاد كوثر. 30/7/76).

نگاه عمومي به زن كه در فرهنگ غربي نهادينه شده، نگاه غلطي است؛ نگاه ابزاري است، نگاه اهانت آميز است. از نظر غرب، علت اينكه نبايد توي چادر باشيد، نبايد حجاب داشته بايد، اين نيست كه آزاد باشيد. شما داريد مي‌گوييد من با حجاب هم آزادي دارم. او چيز ديگري موردنظرش است؛ زن را براي نوازش چشم مرد، براي بهره‌وري نامشروع مرد، مي‌خواهد به شكل خاصي در جامعه ظاهر بشود اين، بزرگترين اهانت به زن است حال ولو با چندين لفات تعارف‌آميز اين را بپوشانند و اسمهاي ديگر رويش بگذارند. (بيانات ديدار با هرازان نفر از زنان نخبه و دانشگاهي،‌ 13/4/86).

منابع:

1- ويژه‌نامه زن، ستم تاريخي، ستم برابري/ نعيمه اسلاملو، محمدحسن زمان وزيري/ ناشر: موسسه فرهنگي هنري كاربردي خيبر/ نوبت چاپ: اول/ اسفندماه 1389.)

2- كتاب خلاصه مقالات (دومين همايش كشوري عفاف و حجاب)